Tài sản tiền điện tử đầu tư lĩnh vực mới: từ cuồng nhiệt đến lý trí

Lời nói đầu

Nhớ lại vài năm trước, mỗi thông báo huy động vốn trong lĩnh vực Tài sản tiền điện tử đều khiến người ta phấn khích vô cùng. Ngay cả những vòng huy động vốn hạt giống nhỏ cũng được coi là tin tức quan trọng. Lúc đó, tôi sẽ dành nhiều thời gian để nghiên cứu nền tảng của các nhà sáng lập, tìm hiểu sâu về cộng đồng dự án, cố gắng nắm bắt những điều độc đáo của từng dự án.

Tuy nhiên, đến nay, khi thấy một công ty huy động 36 triệu USD cho hạ tầng thanh toán bằng stablecoin, tôi chỉ đơn giản phân loại nó là "giải pháp blockchain doanh nghiệp" và tiếp tục xử lý các công việc khác. Đằng sau sự chuyển biến thái độ này, rốt cuộc đã xảy ra điều gì?

Sự chuyển biến trong bối cảnh đầu tư mã hóa

Dữ liệu gần đây cho thấy, giao dịch đầu tư giai đoạn sau trong ngành Tài sản tiền điện tử lần đầu tiên vượt qua giao dịch giai đoạn đầu, tỷ lệ đạt 65% so với 35%. Hiện tượng này đánh dấu sự chuyển biến lớn trong ngành. Trước đây, làn sóng đổi mới chủ yếu do tài trợ vòng hạt giống dẫn dắt, giờ đây đã nhường chỗ cho các mô hình kinh doanh trưởng thành hơn.

Môi trường đầu tư tài sản tiền điện tử hiện tại có những đặc điểm sau:

• Quy trình thẩm định trở nên nghiêm ngặt và tốn thời gian hơn
• Mức độ chú trọng đến tuân thủ quy định và sự chấp nhận của các tổ chức tăng lên
• Giới thiệu dự án chuyên nghiệp hơn
• Chú trọng vào mô hình thu nhập thực tế và khả năng sinh lợi

Ví dụ, một công ty đã huy động được 36 triệu USD cho "thanh toán trên chuỗi thống nhất", trong khi một công ty khác đã huy động được 7 triệu USD cho "dịch vụ thanh toán dựa trên stablecoin". Tất cả đều là các dự án cơ sở hạ tầng hướng đến doanh nghiệp, nhấn mạnh mô hình kinh doanh có lợi nhuận và có thể mở rộng.

Giải thích dữ liệu đầu tư

Vào quý 1 năm 2025, ngành công nghiệp mã hóa đã hoàn thành tổng cộng 446 giao dịch, với tổng số tiền đầu tư đạt 4,9 tỷ USD, tăng 40% so với quý trước. Dự kiến, tổng số vốn huy động trong năm 2025 có thể đạt 18 tỷ USD.

Tuy nhiên, đằng sau những dữ liệu này ẩn chứa một hiện tượng quan trọng: một vài giao dịch lớn đã làm sai lệch đáng kể dữ liệu tổng thể. Ví dụ, một quỹ chủ quyền đã đầu tư 2 tỷ đô la vào một nền tảng giao dịch lớn, giao dịch đơn lẻ này chiếm một phần khá lớn.

Cần lưu ý rằng mối tương quan giữa giá Bitcoin và hoạt động đầu tư mạo hiểm đã bị đứt gãy vào năm 2023 và cho đến nay vẫn chưa phục hồi. Điều này có thể liên quan đến việc các nhà đầu tư tổ chức có được sự tiếp cận với tài sản tiền điện tử thông qua Bitcoin ETF, giảm nhu cầu đầu tư vào các công ty khởi nghiệp rủi ro.

Thực tế đầu tư mạo hiểm: Tỷ lệ loại bỏ cao

Quy mô đầu tư mạo hiểm vào Tài sản tiền điện tử đã giảm khoảng 70% từ mức cao 23 tỷ USD vào năm 2022, chỉ còn 6 tỷ USD vào năm 2024. Số lượng giao dịch cũng giảm mạnh từ 941 giao dịch trong quý đầu tiên của năm 2022 xuống chỉ còn 182 giao dịch trong quý đầu tiên của năm 2025.

Điều đáng lo ngại hơn nữa là, kể từ năm 2017, trong số 7650 công ty huy động vốn hạt giống, chỉ có 17% thành công vào vòng A, và chỉ 1% đạt vòng C. Dữ liệu này phản ánh rằng đầu tư mạo hiểm trong Tài sản tiền điện tử đang trải qua một quá trình trưởng thành đau đớn nhưng cần thiết.

Chuyển hướng đầu tư

Trong giai đoạn 2021-2022, các lĩnh vực như game, NFT và DAO được săn đón nhiều, nhưng hiện nay đã giảm đáng kể sự quan tâm từ các quỹ đầu tư mạo hiểm. Ngược lại, trong quý đầu tiên của năm 2025, các công ty giao dịch và cơ sở hạ tầng đã thu hút phần lớn đầu tư mạo hiểm. Các giao thức tài chính phi tập trung (DeFi) đã huy động được 763 triệu USD, trong khi các loại hình Web3/NFT/DAO/game, từng thống trị về số lượng giao dịch, đã tụt xuống vị trí thứ tư trong phân bổ vốn.

Xu hướng này cho thấy, vốn đầu tư mạo hiểm đang chuyển trọng tâm sang các doanh nghiệp có thể tạo ra doanh thu thực tế, thay vì chỉ dựa vào các dự án đầu cơ dựa trên câu chuyện.

Khó khăn trong việc khởi nghiệp mã hóa

Tỷ lệ tốt nghiệp của ngành Tài sản tiền điện tử từ vòng hạt giống đến vòng A chỉ là 17%, thấp hơn nhiều so với mức 25-30% của ngành công nghệ truyền thống. Dữ liệu này tiết lộ một vấn đề tồn tại lâu dài trong ngành Tài sản tiền điện tử: sự phụ thuộc quá mức vào việc phát hành mã hóa và thị trường công khai để cung cấp cơ hội thoát cho các nhà đầu tư giai đoạn đầu, trong khi bỏ qua tầm quan trọng của việc xây dựng mô hình kinh doanh bền vững.

Khi lộ trình niêm yết token trở nên khó khăn, các nhà đầu tư bắt đầu đặt ra những câu hỏi thực tế hơn: "Bạn sẽ kiếm lời như thế nào?" và "Khi nào bạn có thể đạt được lợi nhuận?" Sự chuyển biến này đang tạo ra những thách thức lớn cho nhiều công ty khởi nghiệp mã hóa.

Xu hướng tập trung hóa đầu tư

Mặc dù tổng số giao dịch giảm, nhưng quy mô huy động vốn trung bình trong vòng hạt giống lại tăng lên. Điều này cho thấy ngành đang tích hợp xung quanh những dự án lớn hơn nhưng ít hơn. Đối với các nhà sáng lập, điều này có nghĩa là nếu không nằm trong圈 lõi hoặc không nhận được sự hỗ trợ từ quỹ hàng đầu, việc huy động vốn sẽ trở nên khó khăn hơn rất nhiều.

Dữ liệu còn cho thấy, các quỹ đầu tư mạo hiểm hàng đầu duy trì sự tham gia cao trong các vòng gọi vốn tiếp theo của các công ty trong danh mục đầu tư của họ. Điều này càng làm gia tăng xu hướng tập trung của ngành.

Kết luận

Tài sản tiền điện tử đầu tư đang trải qua sự chuyển mình từ "khái niệm cách mạng" sang "giải pháp doanh nghiệp". Quá trình này mặc dù đầy thử thách, nhưng cũng đại diện cho sự trưởng thành cần thiết của ngành.

Đối với những công ty cam kết giải quyết các vấn đề thực tiễn và xây dựng các doanh nghiệp thực sự, môi trường hiện tại mang đến những cơ hội chưa từng có. Cạnh tranh về vốn giảm, các nhà đầu tư tập trung hơn, và các chỉ số thành công trở nên rõ ràng hơn.

Chuyển đổi này sẽ đặt nền tảng cho giai đoạn phát triển tiếp theo của tài sản tiền điện tử. Khác với các chu kỳ trước, thành công trong tương lai sẽ dựa trên các yếu tố cơ bản kinh doanh vững chắc, thay vì chỉ dựa vào cơ chế token.

Mặc dù ngành công nghiệp đã mất đi một số sự hỗn loạn và cuồng nhiệt ban đầu, nhưng đây chính là quá trình cần thiết để hệ sinh thái Tài sản tiền điện tử trưởng thành.